12/10/06

NHÀ VĂN THỔ NHĨ KỲ ĐOẠT NOBEL VĂN CHƯƠNG 2006



Nhà văn Orhan Pamuk của Thổ Nhĩ Kỳ đã đoạt giải thưởng Nobel Văn chương cao quý ngày 12.10. Ban giám khảo giải Nobel nhận xét: “Trong hành trình tìm kiếm tâm hồn sầu muộn của thành phố chôn rau cắt rốn (Istanbul) Pamuk đã phát hiện ra những biểu tượng mới cho sự va đập và đan xen giữa các nền văn hoá”.

Tiểu sử

Pamuk sinh năm 1952 trong một gia đình giàu có có cha là nhà công nghiệp. Gia cảnh của ông được mô tả một phần trong các tiểu thuyết “Cuốn sách đen” (The Black Book) và “Cevdet Bey và các con trai của ông” (Cevdet Bey and His Sons), cũng như trong hồi ký Istanbul.

Pamuk theo học kiến trúc tại Đại học Kỹ thuật Istanbul, vì gia đình ông muốn ông theo nghề kỹ sư hoặc kiến trúc sư. Nhưng sau ba năm mài nghiên bút ở khoa kiến trúc, ông quyết định bỏ dở và chuyển hẳn sang nghề viết văn và tốt nghiệp Viện Báo chí của Đại học Tổng hợp Istanbul năm 1976. Từ 1985 đến 1988, ông nghiên cứu tại Đại học Columbia và sau đó tiếp tục theo học tại Đại học Iowa của Mỹ. Ngoại trừ 3 năm sống ở Mỹ, ông sống trọn vẹn tại Istanbul.

Năm 1982, Pamuk kết hôn cùng Aylin Turegen, nhưng 9 năm sau họ ly dị. Hai người có một con gái là Rüya (có nghĩa là Ước mơ trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Anh trai của nhà văn là Şevket Pamuk thường xuất hiện như một nhân vật trong các tác phẩm của Orhan Pamuk. Ông là nhà sử học nổi tiếng thế giới với nhiều công trình khoa học về lịch sử kinh tế. Hiện ông đang giảng dạy tại Đại học Bosphorus ở Istanbul.

Sự nghiệp

Pamuk bắt đầu viết liên tục từ năm 1974. Cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông “Bóng tối và ánh sáng” (Karanlık ve Işık - Darkness and Light) được đồng giải thưởng cuộc thi Tiểu thuyết Milliyet Press năm 1979. Năm 1982 tác phẩm này được xuất bản với tựa đề “Cevdet Bey và các con trai của ông” (Cevdet Bey ve Oğulları - Mr. Cevdet and His Sons) và đoạt giải tiểu thuyết Orhan Kemal năm 1983. Tiểu thuyết này thuật lại câu chuyện của ba thế hệ một gia đình giàu có tại quận Nişantaşı của thủ đô Istanbul, cũng chính là nơi mà Pamuk lớn lên.

Pamuk đoạt một loạt giải thưởng quan trọng cho những sáng tác đầu tay của ông. Năm 1984, ông đoạt giải tiểu thuyết Madarali cho tập “Ngôi nhà câm lặng” (Sessiz Ev - The Silent House). Khi cuốn sách dịch ra tiếng Pháp năm 1991, nó đoạt luôn giải Prix de la Découverte Européenne. Tiểu thuyết lịch sử “Lâu đài trắng” (Beyaz Kale - The White Castle) xuất bản tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 1985, đến năm 1990 đoạt giải Độc lập cho tiểu thuyết nước ngoài của Mỹ. Tờ New York Times nhận xét: “Một ngôi sao mới xuất hiện ở phương Đông – đó là Orhan Pamuk”. Ông thử nghiệm những kỹ thuật viết hậu hiện đại trong các tác phẩm của mình - một bước tiến dài xo với chủ nghĩa tự nhiên nghiêm cẩn trong các sáng tác thời kỳ đầu.

Năm 1990 tiểu thuyết “Cuốn sách đen” (Kara Kitap - The Black Book) trở thành một trong những cuốn sách gây tranh cãi nhất và được đọc nhiều nhất của văn học Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1992 Pamuk đã chuyển thể tiểu thuyết thành kịch bản phim và được đạo diễn nổi tiếng của Thỗ Nhĩ Kỳ Ömer Kavur dựng thành bộ phim “Gương mặt bí ẩn” (Gizli Yüz - Secret Face). Năm 1995, tiểu thuyết thứ tư của ông “Cuộc đời mới” (Yeni Hayat - New Life) là cuốn sách bán chạy nhất trong lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ. Khi đó, Pamuk cũng là nhân vật nổi tiếng ở Thổ Nhĩ Kỳ vì chủ trương ủng hộ quyền chính trị của cộng đồng người Kurd. Năm 1999, ông xuất bản cuốn sách lịch sử “Những màu sắc khác” (Öteki Renkler - The Other Colors).

Danh tiếng quốc tế của Pamuk trở nên lẫy lừng khi Pamuk cho xuất bản “Tên tôi là Đỏ” (Benim Adım Kırmızı - My Name is Red) năm 2000. Cuốn tiểu thuyết pha trộn giữa những điều bí ẩn với lãng mạn và những thách đố triết học trên nền bối cảnh của Istanbul thế kỷ 16. Nó mở cánh cửa vào thời kỳ trị vì của Ottoman Sultan Murat III trong 9 ngày mùa đông tuyết rơi năm 1591, giúp độc giả biết được sự căng thẳng giữa Đông và Tây. “Tên tôi là Đỏ” được dịch ra 24 thứ tiếng và năm 2003 đoạt một trong những giải thưởng quốc tế có giá trị lớn nhất (về tiền bạc) - giải IMPACT Dublin.

Năm 2002, Pamuk xuất bản tiểu thuyết “Tuyết” (Kar – Snow), phân tích xung đột giữa chủ nghĩa Hồi giáo và chủ nghĩa phương Tây trong xã hội Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại. Báo New York Times chọn “Tuyết” là một trong 10 cuốn sách hay năm 2004. Pamuk còn xuất bản cuốn hồi ký/du ký “Istanbul - Hồi ký của một thành phố, 2005” (İstanbul-Hatıralar ve Şehir in 2005 - Istanbul-Memories of a City, 2005).

Điểm đặc biệt nổi bật trong những sáng tác của Pamuk là sự bối rối hoặc mất mát bản sắc - hậu quả của xung đột giữa những giá trị Châu Âu và những giá trị Hồi giáo. Các tác phẩm của Pamuk thường làm xáo trộn, gây bất an, song cũng chứa đầy những câu chuyện và nhân vật phức tạp làm say đắm lòng người. Sáng tác của Pamuk là nguồn cảm hứng cho các cuộc tranh luận và tạo đà cho văn học và hội hoạ Thổ Nhĩ Kỳ.

0 comments:

Đăng nhận xét

 

VMC Copyright © 2009 | Power by Blogger | Template redesigned by Lý Minh Triết