Theo lời mẹ tôi kể thì tôi sinh trước Trung thu đúng một tuần. Khi mẹ đưa tôi từ bệnh viện về thì cũng đúng vào lúc các anh chị con cái các nhà hàng xóm đang tíu tít làm đèn ông sao để chuẩn bị đón rằm. Tết Trung thu ở trong rừng, lại thời chiến tranh, chắc là một trời một vực so với bây giờ. Nhưng mà vui. Vì thời ấy có ít dịp để vui lắm.
Thế là mới chỉ tròn một tuần tuổi, tôi đã được "ăn" cái Tết Trung thu đầu tiên trong đời. Công đoàn bệnh viện của mẹ cũng kịp dành cho cậu bé sơ sinh một phần quà giống các anh các chị khác. Nhưng cậu chẳng ăn được, chỉ bú tí mẹ thôi.
Lớn lên một chút tôi mới biết thưởng thức cái không khí đặc biệt của ngày tết trẻ con. Cái thú lớn nhất của bọn trẻ ở thị xã miền núi là làm đèn. Đứa nào không khéo tay thì làm đèn ông sao. Đứa nào khéo tay thì làm đèn con thỏ, con vịt, xe tăng, máy bay... Tuyệt đối không có chuyện bố mẹ mua đèn cho con. Thời buổi khó khăn, lấy đâu ra tiền?
Bọn trẻ con chúng tôi chuẩn bị làm đèn từ trước cả nửa năm. Xem ở đâu có giấy pôluya hồng pôluya xanh thì xin. Những cuốn sổ hoá đơn bao giờ cũng là mục tiêu bị nhòm ngó của bọn trẻ. Kế đến là giấy bạc lấy từ bao thuốc lá Điện Biên của các chú. Những mảnh giấy mầu gói oản mẹ mua cho ăn cũng được ép phẳng và cất giữ cẩn thận.
Trước Trung thu khoảng hai tuần, những đứa thân nhau thường ngồi lại đem "gia tài" ra kiểm kê. Sau đó đứa này chia sẻ cho đứa kia thứ mà mình có nhiều hơn, rốt cục là đứa nào cũng có đều vài ba món đủ để làm một cái đèn đẹp.
Đèn ông sao thì dễ làm, được bố mẹ hay anh chị dạy cho một lần thì đứa trẻ nào cũng làm được. Nứa ở Tuyên Quang thì sẵn, làm một cái khung đèn chẳng khó khăn gì. Bọn trẻ háo hức trang hoàng đèn, cắt đủ các loại hoa văn dán lên từng cánh, rồi làm tua để treo vào bốn đầu mút của mỗi cánh sao. Đèn có đẹp hay không chính là nhờ công đoạn trang trí mang đậm dấu ấn cá nhân này.
Tôi không khéo tay, nên không bao giờ làm được các loại đèn như xe tăng, máy bay, hay con thỏ. Nhà bác Hân bên hàng xóm có hai anh con trai là Đức (hơn tôi 4 tuổi) và Minh (hơn tôi 2 tuổi). Anh Đức ít nói, làm đèn xe tăng máy bay cực đẹp. Nhưng anh lại ích kỷ chẳng làm hộ ai bao giờ. Anh Minh ngược lại luôn cởi mở, làm đèn không đẹp bằng anh Đức, nhưng bao giờ cũng cho tôi chơi chung. Tôi thân với anh Minh.
Vấn nạn đau đầu của lũ trẻ là tìm ra thứ thắp sáng cho đèn. Đứa nào "ăn chơi" lắm thì mới kiếm được nến, còn không thì lấy lọ pênixêlin đổ dầu vào trong, cắm một mảnh giẻ nhỏ làm bấc, đèn cũng sáng lắm, tuy phải cầm cẩn thận kẻo dầu đổ cháy đèn. Có đứa lại xâu những hạt bưởi khô thành dây và đốt. Khói bốc mù mịt, nhưng chẳng đứa nào quan tâm đến chuyện bị hít khói.
Một vài đứa có bố mẹ đi công tác Hà Nội, tiện thể mua cho cái đèn ông sư, cái trống màu đỏ bé xíu, hay một cái đầu sư tử Đó thực là những món quà xa xỉ mà đứa trẻ con nào có đều cảm thấy hãnh diện.
Đêm rằm trẻ con khu phố tập trung thành đám rước đèn ngoài đường. Cả lũ đi thành một hàng dài, một hai đứa con trai gõ trống và lắc lư đầu sư tử. Những năm 70 của thế kỷ trước đường phố chỉ có xe đạp. Thảng hoặc mới có một chiếc xe ôtô, nên trẻ con đi ngoài đường cũng yên tâm. Thị xã bé bằng bàn tay đi một loáng đã hết. Trở về đến nhà mồ hôi mồ kê nhễ nhại, nhưng đứa nào cũng vui. Kỳ lạ là hầu như không có bố mẹ nào đi cùng, nhưng chẳng có đứa nào bị tai nạn, chẳng có đứa nào bị lạc, chẳng có đứa nào bị bắt cóc.
Những cái Tết Trung thu của thế hệ 6X-7X dưới thời bao cấp là như thế. Chẳng đủ đầy như ngày hôm nay, nhưng mà vui. Vui vì được tự tay làm nên cái Tết của mình. Còn giờ đây, trẻ con muốn đèn gì thì bố mẹ chạy đi mua, quà bánh trung thu thì ê hề. Cái sự háo hức hầu như không còn nữa.
Nghĩ mà thương cho bọn trẻ. Chúng có hết, nhưng hình như chúng cũng bị mất nhiều thứ.
Thế là mới chỉ tròn một tuần tuổi, tôi đã được "ăn" cái Tết Trung thu đầu tiên trong đời. Công đoàn bệnh viện của mẹ cũng kịp dành cho cậu bé sơ sinh một phần quà giống các anh các chị khác. Nhưng cậu chẳng ăn được, chỉ bú tí mẹ thôi.
Lớn lên một chút tôi mới biết thưởng thức cái không khí đặc biệt của ngày tết trẻ con. Cái thú lớn nhất của bọn trẻ ở thị xã miền núi là làm đèn. Đứa nào không khéo tay thì làm đèn ông sao. Đứa nào khéo tay thì làm đèn con thỏ, con vịt, xe tăng, máy bay... Tuyệt đối không có chuyện bố mẹ mua đèn cho con. Thời buổi khó khăn, lấy đâu ra tiền?
Bọn trẻ con chúng tôi chuẩn bị làm đèn từ trước cả nửa năm. Xem ở đâu có giấy pôluya hồng pôluya xanh thì xin. Những cuốn sổ hoá đơn bao giờ cũng là mục tiêu bị nhòm ngó của bọn trẻ. Kế đến là giấy bạc lấy từ bao thuốc lá Điện Biên của các chú. Những mảnh giấy mầu gói oản mẹ mua cho ăn cũng được ép phẳng và cất giữ cẩn thận.
Trước Trung thu khoảng hai tuần, những đứa thân nhau thường ngồi lại đem "gia tài" ra kiểm kê. Sau đó đứa này chia sẻ cho đứa kia thứ mà mình có nhiều hơn, rốt cục là đứa nào cũng có đều vài ba món đủ để làm một cái đèn đẹp.
Đèn ông sao thì dễ làm, được bố mẹ hay anh chị dạy cho một lần thì đứa trẻ nào cũng làm được. Nứa ở Tuyên Quang thì sẵn, làm một cái khung đèn chẳng khó khăn gì. Bọn trẻ háo hức trang hoàng đèn, cắt đủ các loại hoa văn dán lên từng cánh, rồi làm tua để treo vào bốn đầu mút của mỗi cánh sao. Đèn có đẹp hay không chính là nhờ công đoạn trang trí mang đậm dấu ấn cá nhân này.
Tôi không khéo tay, nên không bao giờ làm được các loại đèn như xe tăng, máy bay, hay con thỏ. Nhà bác Hân bên hàng xóm có hai anh con trai là Đức (hơn tôi 4 tuổi) và Minh (hơn tôi 2 tuổi). Anh Đức ít nói, làm đèn xe tăng máy bay cực đẹp. Nhưng anh lại ích kỷ chẳng làm hộ ai bao giờ. Anh Minh ngược lại luôn cởi mở, làm đèn không đẹp bằng anh Đức, nhưng bao giờ cũng cho tôi chơi chung. Tôi thân với anh Minh.
Vấn nạn đau đầu của lũ trẻ là tìm ra thứ thắp sáng cho đèn. Đứa nào "ăn chơi" lắm thì mới kiếm được nến, còn không thì lấy lọ pênixêlin đổ dầu vào trong, cắm một mảnh giẻ nhỏ làm bấc, đèn cũng sáng lắm, tuy phải cầm cẩn thận kẻo dầu đổ cháy đèn. Có đứa lại xâu những hạt bưởi khô thành dây và đốt. Khói bốc mù mịt, nhưng chẳng đứa nào quan tâm đến chuyện bị hít khói.
Một vài đứa có bố mẹ đi công tác Hà Nội, tiện thể mua cho cái đèn ông sư, cái trống màu đỏ bé xíu, hay một cái đầu sư tử Đó thực là những món quà xa xỉ mà đứa trẻ con nào có đều cảm thấy hãnh diện.
Đêm rằm trẻ con khu phố tập trung thành đám rước đèn ngoài đường. Cả lũ đi thành một hàng dài, một hai đứa con trai gõ trống và lắc lư đầu sư tử. Những năm 70 của thế kỷ trước đường phố chỉ có xe đạp. Thảng hoặc mới có một chiếc xe ôtô, nên trẻ con đi ngoài đường cũng yên tâm. Thị xã bé bằng bàn tay đi một loáng đã hết. Trở về đến nhà mồ hôi mồ kê nhễ nhại, nhưng đứa nào cũng vui. Kỳ lạ là hầu như không có bố mẹ nào đi cùng, nhưng chẳng có đứa nào bị tai nạn, chẳng có đứa nào bị lạc, chẳng có đứa nào bị bắt cóc.
Những cái Tết Trung thu của thế hệ 6X-7X dưới thời bao cấp là như thế. Chẳng đủ đầy như ngày hôm nay, nhưng mà vui. Vui vì được tự tay làm nên cái Tết của mình. Còn giờ đây, trẻ con muốn đèn gì thì bố mẹ chạy đi mua, quà bánh trung thu thì ê hề. Cái sự háo hức hầu như không còn nữa.
Nghĩ mà thương cho bọn trẻ. Chúng có hết, nhưng hình như chúng cũng bị mất nhiều thứ.
1 comments:
Trời ơi kể vẫn còn thiếu chuyện rước được một lúc thế nào cũng có đứa này hay đứa kia bị tắt nến, thế là xúm xít vào giúp. Tay nhỏ thì đỡ, đứa nào tay to to thô thô mà lại nhiệt tình, thò vào cái là bật luôn mất cái que chống, lại cúi xuống tìm giữa cát giữa sỏi để nhặt lên.
Rồi có đứa mải hào hứng rước quá nghiêng nghiêng cái đèn, thế là đèn bắt cháy bùng bùng - vì nguyên liệu làm đèn toàn là tre với giấy. :)
Thật đáng yêu.
Đăng nhận xét