CUBA, NƠI CHƯA ĐẾN

Chưa đến Cuba bao giờ, nhưng tôi có thiện cảm với đất nước và con người của "hòn đảo tự do".

25 năm trước, đặt chân đến đất nước Liên Xô, bữa ăn đầu tiên tại nhà ăn sinh viên, tôi đã sững sờ trước cảnh một chàng trai da trắng đẹp như thiên thần say đắm ôm một cô gái da đen (theo mắt cậu bé mới lớn của tôi lúc đó là không được xinh lắm) trong khi xếp hàng chờ đến lượt lấy thức ăn. Như hiểu được sự ngỡ ngàng của tôi, anh sinh viên năm trên nói: "Dân Cuba là thế đấy, phóng khoáng lắm, bình đẳng cực kỳ, không phân biệt đối xử màu da gì hết".

Cái ký túc xá sinh viên nước ngoài chúng tôi ở Minsk có phần lớn sinh viên VN, ba anh nghiên cứu sinh Cuba cả da đen, da nâu lẫn da trắng và một cậu người Bulgaria. Cậu người Bul đi đâu cả tháng, năm thì mười họa mới đảo về phòng một lần. Người Cuba với Việt Nam chẳng có gì giống nhau về cách sống, thói quen sinh hoạt, văn hóa, nhưng mà quý nhau cứ như là tình cảm mặc định vậy.

Mấy anh Cuba thích con gái Việt Nam lắm, nhưng chẳng tán tỉnh được cô nào. Các anh than thở: "Sao chúng mày sống như đi tu vậy? Như thế là tự hủy hoại đời mình đấy!". Lũ trẻ ranh chúng tôi dành nhiều thời gian cho học hành và mua mua bán bán, nên tròn mắt khâm phục khi nghe các anh khoe thành tích tình trường với các cô gái bản xứ của mình.

Sau tôi mấy khóa, có một cô gái Cuba chết mê chết mệt một chàng trai Việt Nam (cậu này đẹp trai cỡ siêu mẫu bây giờ). Đến ngày về nước, đôi người đôi ngả, cô gái Cuba hỏi: "Làm thế nào để em gặp lại anh?". Chàng đáp: "Em sang VN chúng ta sẽ gặp nhau". Câu trả lời của chàng thực ra như một lời thách đố vô trách nhiệm, nhưng cô gái lại hiểu đó là lời cam kết.

Trở về Cuba, cô tìm mọi cách để sang VN. Hóa ra đi VN đối với Cuba không phải là chuyện khó khăn đến mức không thể làm được. Vài tháng sau khi hai người nói lời chia tay ở xứ sở bạch dương, chàng trai đã ngỡ ngàng không tin vào mắt mình khi thấy cô xuất hiện ở Hà Nội.

Nhưng chuyện tình của họ chẳng đi đến đâu. Anh chàng đẹp trai kia thực sự không có gì hơn ngoài cái mã hào nhoáng. Cô yêu rồi lập gia đình với một họa sĩ người Việt, sinh hai đứa con gái đẹp như trong tranh. Nhưng ít lâu sau họ chia tay, cô đem con trở lại Cuba, lòng vẫn canh cánh về anh chàng người yêu cũ...

Đấy, con người Cuba đáng yêu như thế, hỏi không có thiện cảm sao được? Mơ một ngày đến Cuba mà chưa có cơ hội.

Hôm qua đọc báo hay tin, Cuba lên kế hoạch sa thải nửa triệu người (10% lực lượng lao động) đang làm việc trong khu vực nhà nước, như một phần trong những cải cách kinh tế - xã hội quan trọng ở hòn đảo xinh đẹp này. Nghe tin bỗng thấy chạnh lòng, không biết nửa triệu bạn Cuba sẽ phải làm gì khi bị dứt ra khỏi bầu vú mẹ?

Nhớ lại thời VN chấm dứt bao cấp. Hàng triệu lao động cũng phải cầm một cục về hưu non theo kế hoạch cắt giảm biên chế. "Hãy tự cứu mình trước khi trời cứu" là khẩu hiệu của vô số người Việt lúc đó. Họ bung ra làm ăn. Người may mắn thành công, người kém may mắn thì lụn bại. Đã xảy ra những bi kịch gia đình đau đớn. Nhưng nếu không có sự đoạn tuyệt đó, thì chắc hẳn hôm nay chúng ta đã không có một khu vực kinh tế tư nhân năng động, có đóng góp quan trọng vào nền kinh tế của đất nước.

Đọc báo thì thấy người Cuba cũng đã sẵn sàng quăng thân vào gió bụi. Họ mở những quán ăn, những tiệm càphê trên đường phố; người đi nuôi thỏ, người mở xưởng đóng gạch... Hiện giờ đã có 823 nghìn người Cuba làm việc trong khu vực kinh tế tư nhân, nhưng khu vực nhà nước vẫn sử dụng 84% trong tổng số 5,1 triệu người trong độ tuổi lao động.


Thêm nữa triệu người nữa được giảm biên chế, tức là cuộc cạnh tranh giữa những người làm ăn tự do sẽ tăng lên. Nhưng cạnh tranh sẽ tạo ra cú hích để nâng cấp chất lượng của dịch vụ và sản phẩm.

Nếu theo kinh nghiệm của Việt Nam, thì người Cuba có thể có những điều phải lo ngại nhưng sẽ chẳng có gì phải lo sợ. Họ sẽ vượt qua được những sóng gió ban đầu để tiến ra một đại dương rộng hơn, nhưng ngoài đó sóng cũng lớn hơn, dữ dằn hơn.

free hit counters