Khi dựng vở "Nàng Sita" của cha con tác giả Lưu Quang Thuận - Lưu Quang Vũ trên sân khấu Đoàn chèo Hà Nội trong thập niên 1980, ông phải đối mặt với một vấn đề nan giải: Không có nữ diễn viên đủ xinh đẹp và hát hay để đóng vai chính - nàng Sita.
Sân khấu chèo, hay sân khấu cải lương, tuồng cổ đều đòi hỏi những cô đào vừa xinh đẹp, vừa phải biết diễn giỏi hát hay. Đoàn chèo Hà Nội thời đó có Lâm Bằng nổi tiếng với nhan sắc mặn mòi, diễn xuất tốt, nhưng giọng hát của cô thì lại không được hay cho lắm. Những nữ diễn viên khác hát tốt, thì lại không đủ sắc để thể hiện nàng Sita.
Đúng vào lúc bối rối nhất, Doãn Hoàng Giang đã nghĩ ra một kế. Hãy nghe ông kể lại với nhà báo Ngô Thượng Tùng của Sài Gòn Doanh nhân Cuối tuần hồi tháng Tư vừa qua:
"- Người ta nói Doãn Hoàng Giang là người đầu tiên ở Việt Nam đưa “hát nhép” lên chiếu chèo. Ông sẽ “biện hộ” cho mình như thế nào?
- Tôi coi đó là một sự sáng tạo. Anh có biết Lâm Bằng không? Đẹp lắm, diễn rất hay mà không hát được. Không lẽ mình bỏ một cô bé đẹp thế? Tôi bố trí ba em hát thật giỏi đứng sau cánh gà, nhìn miệng Lâm Bằng mà “đớp” theo. Khán giả bàng hoàng, không hiểu Giang nhào nặn thế nào mà Lâm Bằng hát hay thế.
Trong nghề có người biết cô bé không hát được, xộc vào sau sân khấu mới hay Giang giở trò ma. Tôi nói các ông thắc mắc cái gì? Các ông vừa được xem cái đẹp, vừa được nghe giọng hát hay, còn muốn gì nữa. Nghệ thuật là sự hòa quyện của những tinh hoa. Trong điện ảnh, diễn viên lồng tiếng đầy ra đấy, sao không thấy ai phàn nàn. Còn ca sĩ bây giờ, có người làm biếng, chạy show nhiều quá, ra sân khấu là cỡn lên, hát nhép thì mới đáng bị phê phán."
Vở "Nàng Sita" diễn ra hàng trăm đêm và tạo nên cơn sốt vé thực sự ở Hà Nội trong thập niên 1980. Lâm Bằng trở thành sao, cô còn đảm nhiệm nhiều vai diễn khác trong các vở "Đêm hội Long Trì", "Ngọc Hân công chúa"...
Sau "Nàng Sita", "phát minh" của Doãn Hoàng Giang đã trở thành cách làm phổ biến của các đoàn nghệ thuật. Khán giả được thỏa mãn cả khoản nghe lẫn khoản nhìn. Khá nhiều diễn viên có nhan sắc, biết diễn xuất nhưng giọng hát thì bình thường đã trở thành sao nhờ cách diễn này.
Người Việt Nam có lẽ không lạ với điều đó nữa.
Nhưng cả thế giới thì đã bị sốc khi phát hiện ra cô bé có gương mặt thiên thần Lâm Diệu Khả hóa ra chỉ hát nhép cho camera quay hình và phát đi toàn cầu, còn cô bé Dương Bái Nghi răng sún mới là chủ của giọng hát ngọt ngào tại lễ khai mạc Olympic Bắc Kinh. Thế giới gọi đó là "cú lừa ngoạn mục". Toàn bộ công sức sáng tạo đỉnh cao của "đại sư đạo diễn" Trương Nghệ Mưu chỉ vì chuyện đó mà bị hoen ố.
Chuyện chẳng có gì mà ầm ĩ. Nghe giải thích của người có thẩm quyền từ Ban Tổ chức Olympic Bắc Kinh, thì thấy rất giống những gì mà bác Doãn Hoàng Giang đã nói.
Hóa ra là Trương Nghệ Mưu đã học Doãn Hoàng Giang đấy nhé.
P/S: Dịp 2.9 tới đây, Nhà hát Chèo Hà Nội (nâng cấp từ Đoàn Chèo Hà Nội) sẽ đưa "Nàng Sita" trở lại sân khấu sau hơn 20 năm. Lâm Bằng sẽ vẫn thủ vai chính, nhưng chưa rõ ai sẽ hát thay cho chị, bởi người khớp giọng cho chị trước kia là NSƯT Thúy Mùi nay đã trở thành Giám đốc Nhà hát.
0 comments:
Đăng nhận xét