"Những ngày nắng đã biến mất" hay tiếng Nga là "Исчезли солнечные дни".Đó là tên một bài hát nổi tiếng ở Liên Xô cuối thập niên 1980. Người viết nhạc cho bài hát này là Raymond Pauls, tác giả của "Triệu bông hồng" được biết đến trên toàn cầu. Lời bài hát là thơ cũng của một người nổi tiếng - Rasul Gamzatov, được biết đến ở Việt Nam với tác phẩm "Dagestan của tôi". Trình bày bài hát là siêu sao nhạc pop Nga Valeri Leontiev - người thống trị sân khấu ca nhạc Nga gần 3 thập niên qua.
Có điểm thú vị là trong bộ ba sáng tạo nên ca khúc này, chỉ có Valeri Leontiev là người Nga. Raymond Pauls là người Latvia, còn Rasul Gamzatov đương nhiên là người Dagestan. Bài hát do vậy không phải là một giai điệu Nga, mà pha trộn những nét nhạc huyền bí phương Đông.
Valeri Leontiev được biết đến ở Liên Xô trước đây như một ca sĩ có dấu ấn sáng tạo cá nhân rất mạnh. Ông ăn mặc những bộ trang phục te tua, nhảy múa tưng bừng, khác hẳn với hình mẫu của những nghệ sĩ Liên Xô luôn biểu diễn trong những bộ complet khuôn mẫu và lạnh lùng. Lối biểu diễn lập dị của Leontiev khiến ông bị cấm trình diễn tại phòng hòa nhạc "Rossya" (Nước Nga) danh tiếng nhất Liên Xô hồi đó. Ông giám đốc phòng hòa nhạc tuyên bố: "Chừng nào tôi còn sống thì không bao giờ con khỉ này được biểu diễn tại đây".
Nhưng làn sóng cải tổ ùa đến. Ông giám đốc vẫn còn sống, nhưng đành ngậm ngùi nhìn Leontiev hát hò và múa may ở thánh đường mà ông dầy công giữ gìn.
Khán giả Liên Xô chia làm hai phe. Một phe say sưa nghe và xem Leontiev hát. Một phe thì dè bỉu: "Không thể chịu đựng nổi". Nhưng có một điều cả hai phe đều nhất trí: Leontiev là ca sĩ không đụng hàng. Ông độc đáo từ giọng hát, phong cách biểu diễn cho đến trang phục. Đó là nghệ sĩ không bao giờ chịu dừng lại, luôn luôn tìm kiếm, luôn luôn sáng tạo và luôn vượt qua chính mình.
Những tác phẩm như "Quạ trắng", "Chim trong lồng", "Ba phút" là những cái đinh trong sự nghiệp ca hát của Leontiev, biến ông thành một trong những người ghi lại khúc chuyển mình của xã hội Liên Xô cuối thập niên 1980 - đầu thập niên 1990.
"Những ngày nắng đã biến mất" là ca khúc tự sự hiếm hoi của Leontiev, khi mà ông hát bằng toàn bộ tâm hồn của mình mà không cần gào thét và nhảy múa. Bài hát do vậy có sức cuốn hút và sức sống mạnh mẽ.
Những tác phẩm như "Quạ trắng", "Chim trong lồng", "Ba phút" là những cái đinh trong sự nghiệp ca hát của Leontiev, biến ông thành một trong những người ghi lại khúc chuyển mình của xã hội Liên Xô cuối thập niên 1980 - đầu thập niên 1990.
"Những ngày nắng đã biến mất" là ca khúc tự sự hiếm hoi của Leontiev, khi mà ông hát bằng toàn bộ tâm hồn của mình mà không cần gào thét và nhảy múa. Bài hát do vậy có sức cuốn hút và sức sống mạnh mẽ.
Và cũng bài hát đó được trình bày 19 năm sau
tại đêm nhạc kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 của Raymond Pauls
tại đêm nhạc kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 của Raymond Pauls
Lời bài hát như sau:
Исчезли солнечные дни
И птицы улетели.
И вот проводим мы одни
Неделю за неделей.
Вдвоем с тобой, вдвоем с тобой
остались ты да я,
Любимая, любимая, бесценная моя. (2 раза)
На косы вновь твои смотрю -
Не налюбуюсь за день.
Птиц улетевших белый пух
Пристал к отдельным прядям.
Пусть у меня на волосах
лежит, не тая, снег,
Но ты, моя любимая, как прежде, лучше всех. (2 раза)
Все краски вешние неся,
Вернутся снова птицы.
Но цвет волос, но цвет волос
С весной не возвратится.
И солнцу улыбнемся мы,
печали не тая,
Любимая, любимая, бесценная моя. (4 раза)
Исчезли солнечные дни... (3 раза)
Và đây là lời tiếng Việt do tôi đặt năm 1987
Chim đã bay đi bao giờ trở về
Sương mờ dần buông mái tóc đen
Em hãy hát lên kêu gọi mặt trời
Trả lại màu đen cho mái tóc
Bầu trời đầy nắng đã biến đi đâu
Dần rồi lặng lẽ năm tháng cứ trôi
Đợi chờ lại nhớ tới khúc hát xưa
Vang lên trong trái tim này.
Đợi chờ màu tóc dẫu có phôi pha
Mặt trời rực rỡ trong trái tim ta
Người tình đẹp nhất trên khắp thế gian
Hãy giang tay đón mặt trời.
Chim đã bay đi bao giờ trở về?
Chim đã bay đi không còn trở về...
Cùng nghe bài hát này trong một ngày lạnh giá, mơ về những ngày nắng.
31 comments:
Đồng chí Pan có vẻ khoái bài này anh ạ. Đang bò lung tung, phá phách trong nhà, mẹ mở lên thì ngưng lại, mặt đực ra nghe đến hết bài mới thôi!!! :O
Mấy lần trước mẹ mở tivi, mở nhạc gì mặc mẹ nhé, con vẫn phá. Chắc lớn lên cho đi Nga luôn quá anh. :))
Ca khúc này có giai điệu lạ thật. Em nghe như có những quãng rất đặc biệt do thang âm nhạc truyền thống của mấy nước anh nói bên trên tạo nên. Lời bài hát anh dịch nghe cũng lạ.
Đặc biệt, trong 2 versions cũng do ca sĩ Leontive trình bày cách nhau 19 năm , bản sau hay hơn rất nhiều. Thường thì khi trẻ, ca sĩ hát hay hơn vì khỏe hơn, hơi tốt hơn, và cảm xúc tươi mới hơn . Đằng này, sau 19 năm, Leontive không những đẹp trai hơn mà còn có giọng hát chuẩn hơn rất nhiều. Những chỗ ông ấy luyến láy nghe rất tinh tế :-)
@Vân Lam: Thế là có công cụ bắt cu Pan ngoan rồi. Kiểu này sau này nó dễ lấy gái Nga lắm đây.
@Titi: Thế mới nói là ông ấy không chịu dừng lại. Năm 1997 bài này là hit rồi, mà 19 năm sau ông ấy vẫn hát khác được và còn hát hay hơn.
Lana không biết thuộc 'phe' nào - tức là vẫn say sưa nghe hát, nhưng nhìn thì 'không thể chịu đựng nổi'. Hồi Leontiev nổi là thời đang đi học, mỗi lần Leontiev xuất hiện trên TV Lana và cô bạn chung phòng liền quay đi không nhìn, chỉ nghe. Nghe hát thì hay, nhưng không thể nhìn được cái kẻ ăn mặc quái đản nhảy tưng tưng giống y con khỉ nháo nhào hết cả sân khấu :(
Bài hát này thời đó thịnh hành đến nỗi tụi Lana bảo góc ob nào, góc phố nào cũng thấy. Hôm trước đọc thơ Raxun không nhớ ra, vậy mà được nhắc, nghe lại là tự nhiên trí nhớ trở về, lẩm nhẩm hát đi hát lại cả ngày điệp khúc "Вдвоем с тобой ... любимая, бесценная моя" - bài hát đã thuộc từ gần 20 năm trước.
Đúng là bản 19 năm sau đằm hơn thật. Chỉ vì 'thành kiến' với Leontiev mà suýt nữa Lana bỏ qua. Cảm ơn VMC rất nhiều.
Ở LX ngày trước cũng kỳ thị những gì khác thường ý như ở VN mình nhỉ? Trong khi đó, nếu ở tư bản, chắc chắn bác này sẽ trở thành tượng đài mọi thời đại ngay tắp lự, như kiểu Madonna ở Mỹ, hoặc Johnny Hallyday của Phap :-)
@Lana, Titi: Leontiev được phong là Nghệ sĩ Nhân dân LB Nga. Hiện giờ mặc dù đã ngoại lục tuần nhưng hát vẫn rất hay, nhảy vẫn rất sung sức. Cũng là một tượng đài khó xô đổ trong showbis của Nga.
Bài hát hay lắm! Lần đầu tiên anh nghe. Nhưng mà..., hôm nọ em vừa phê bình ai đó dịch chưa sát nghĩa, đọc bản dịch của em thấy nhiều câu vẫn chưa sát nghĩa (không, đúng hơn là rất xa nghĩa của câu nguyên bản). Hihi, đấy là nói theo những gì anh còn nhớ được về tiếng Nga. Câu đầu tiên chẳng hạn. nghĩa sát của nó có thế đâu.
Lâu lắm mới nghe tiếng Nga, cảm động thật!
@Thụy: Bài này em đã hát một lần tại lễ sinh nhật Dolphin ở KS Melia.
Giá trị thực sự thì ở đâu cũng sẽ tỏa sáng. Nhưng ý em là ở LX và VN, nơi sự khác biệt không được nhìn nhận khách quan mà bằng những định kiến, thì sự tỏa sáng sẽ khó khăn và vòng vèo hơn thôi :-)
@bác Thụy: Nếu chỉ dịch nghĩa thì anh C thừa sức. Nhưng dịch sát nghĩa trong thanh nhạc là điều không thể, vì lời ca phải đi theo giai điệu mà anh. Cho nên, anh C mới viết là anh í "đặt" lời Việt anh à :-)
Mình luôn luôn yêu bài hát này. Yêu nó nhưng chưa bao giờ để tâm dịch từng lời từng chữ ra tiếng Việt. Chỉ biết rằng mỗi lần nghe câu:
"Пусть у меня на волосах
лежит, не тая, снег,
Но ты, моя любимая, как прежде, лучше всех"
là mình lại thấy nao nao, dù mái tóc chưa hề có " bông tuyết không tan" nào điểm trên đó.
Cảm ơn VMC nhiều vì đã tặng cho cả nhà cả lời Nga và lời dịch tiếng Việt.
@Titi: Đồng ý với Titi - tài năng thực sự thì dù khó khăn thế nào cũng vẫn tỏa sáng.
- Hôm trước nói chuyện với bác Thụy về việc lời Việt bài "Đôi bờ" bị ngược hẳn so với ý nghĩa của nguyên bản. Thế nên hôm nay mới bị bác ấy chất vấn.
Comment xong mới nghe Valeri hát trong lễ mừng sinh nhật Raymond. Anh ấy sao đẹp trai lên nhiều vậy và k stati, hát hay hơn ngày xưa luôn...
Tuyệt.
@Bí: Chắc già đỡ quậy hơn.
@ĐMT: Anh Thụy ơi, dịch thơ thì muốn sát nghĩa, còn đặt lời Việt cho bài hát em nghĩ là chỉ có thể lấy ý phần lời Nga viết lời Việt để hát theo nền nhạc của bài hát. Lana hiểu thế.
Còn bài "đôi bờ" thì những hát câu đầu lại rất sát nghĩa (phục người đặt lời Việt), chỉ là do hiểu sai hẳn ý nên bị nhầm thôi, chắc vậy.
Em còn có bài này remix cơ anh ạ, nghe cũng hay :P.
http://www.youtube.com/watch?v=5MG8V9LuGVk
Bài tủ của em đấy. Rất thích từ hồi đi học.
@Bí Ngô: Anh không thích bản remix. Ngày xưa em cũng học tiếng Nga à?
Thầy dạy viết nhạc Mỹ trắng của em đã có lần cho cả lớp bài viết phân tích về những dòng nhạc tiêu biểu trên thế giới. Ông ấy có hỏi sinh viên về nhạc Nga, nhạc Pháp, nhạc Châu Mỹ Latin, và nhạc thuộc những nhà composers Châu Á, (đề bài ko yêu cầu phân tích nhạc Mỹ).
Em chỉ viết theo cảm nhận nghe nhiều bài hòa tấu, và đúc kết lại theo í của em thôi:
-Nhạc Nga mang âm điệu lễ hội mùa đông, bên những ánh lửa bập bùng. Cho dù là nhạc tình thì nó cũng không cho người nghe cảm giác quá áo não.
-Nhạc Pháp là hơi hướm của mùa thu, âm điệu bao giờ cũng nhẹ nhàng, ray rứt như chiếc lá thu vừa rơi rụng. Tình ca Pháp luôn luôn lãng mạng.
-Mùa hè nóng bỏng là âm điệu tiêu biểu cho dòng nhạc Châu Mỹ Latin. Tiếng guitar dập thùng, cùng những ngón tay búng dây đàn điêu luyện là đặc trưng không lẫn đi đâu được.
-Em chọn những bài nhạc của các composers Nhật là tiêu biểu cho mùa xuân. Nếu thử lắng nghe tiết tấu, hòa điệu của nhạc giao hưởng do người Nhật sáng tác sẽ thấy hình như trong đó là hình ảnh quay chậm của hoa Anh Đào đang nở, là hương trà sóng sánh.
Em có đặt câu hỏi cho ku thầy rằng, liệu có một nhà composer nào mang được những đặc điểm trên để làm nên một bài nhạc ko? nó sẽ là sự tổng hợp của các làn nhạc tiêu biểu, để khi ta nghe thì có thể cảm được một chút Nga mùa đông, một chút mùa thu Paris, một chút mùa hè Flamenco, và một chút tinh tế nhẹ nhàng của mùa xuân xứ hoa Anh Đào?
Hà...em không nghe hắn trả lời chi chi cả! ;))
Bạn dịch sai mất rồi: бесценная моя phải dịch là “Người tình mất giá” chứ nhỉ.
Bạn Nặc danh giỏi tiếng Nga thế nhỉ. Cô giáo dạy tiếng Nga của bạn người dân tộc nào?
Người tình có giá để mà mất thì cũng đáng giá hơn cả những người tình đấu giá mãi mà vẫn không có giá khởi điểm.
Chán chuyện.
@Vhlinh: Chắc là bạn Nặc danh đùa, chứ chẳng nhẽ học tiếng Nga mà lại không biết. Google nó còn biết dịch ra là "quý giá của tôi" nữa là.
Cô giáo tiếng Nga của mình là người Nga bạn à, nhưng trong trường hợp này, mình lại thấy là tiếng Việt của mình giỏi chứ không phải tiếng Nga.
Lần đầu tiên thấy Bí yêu 'đanh đá', hị hị. Không biết do t/y hủy hoại hay tâm trạng trời mưa đây :)
Bạn nặc danh à, không biết bạn nói đùa hay thật, nhưng tiếp đầu ngữ бес- trong бесценная không có nghĩa phủ định nghĩa của ценная (giá trị), theo như bạn hiểu 'mất giá', mà ngược lại nó là 'vô giá'. Cái này, giống như trong tiếng Anh, valuable, unvaluable, và invaluable ấy bạn ạ.
Với lại, lô-gic một chút chớ, trời ơi ai lại đi hát 'người tình mất giá của anh' bao giờ. hu hu.
Cheers.
Đọc bên FB mới biết anh Cường ngày trước hay hát bài này và hát rất hay nữa. Cách đây hơn 20 năm đã "Вдвоем с тобой, вдвоем с тобой" đầy cảm xúc rồi kia!
:)
@ Nặc danh: Vậy thì cái phát âm tiếng Việt của bạn Nặc danh có vấn đề hoặc bạn lại đang mắc bệnh nặng gì đây liên quan đến thói xấu của người Việt.
Ghen tỵ hay thích bôi xấu người khác hoặc thích nhìn người khác không vui, ngay cả trên thế giới aỏ này chẳng hạn.
Không tốn thời gian tranh luận tiếp.
@ Lana: Em mất công toi 3 giây với người có tư duy ngọng ngô rồi.
Xin lỗi em vì lần đầu tiên nổi giận (nhưng không đanh đá đâu) vì không thể hiểu nổi sao lại có người cứ thốt ra lời là ác.
Anyway, tâm trạng đang vui vì chờ thưởng Tết.
Ấy ấy, sao lại xin lỗi. Nổi giận được cũng là một đặc ân đấy. Cứ gào hét khi nào cần gào hét chứ. Em cũng thích tập bài đó lắm đây. Thật. Bữa nào cho em mượn cái tai đi :)
Ây, xong là quên, chỉ nghĩ đến cục thưởng thôi chị nha, cho phấn chấn.
:)
(Xin lỗi chiếu rượu bác VMC nói chuyện riêng chút, hì)
@Vhlinh & Lana: Cảm ơn vì đã nổi giận. Trời cho ta các cảm xúc, phải sử dụng hết chứ. Đúng không?
@VMC: đúng ạ. Ai không dùng hết thì thiệt :)
"Ần danh nói...
...бесценная ...mất giá”
Бесценный trong từ điển cụ Đal
http://dal.sci-lib.com/word001742.html
cũng có nghĩa là : Что ниже всякой цены: малоценный, дешевый. Это ныне товар бесценный, он ничего не стоит...
Vậy là bạn Ẩn danh (AD) trên dịch từng từ không sai.
Còn trong bài hát này, bạn AD, có lẽ định hài hước tí chút. Nhưng gặp phải "mưa / bão / sấm" từ các "người tình" rồi.
Дорогие друзья,
Давайте об этом больше не спорим!
Ну да, зачем спорим? Шутит просто!( на удовольствие, наверняка). Песня- кайф!
Đăng nhận xét