Nếu chỉ xét đơn thuần về số lượng, thì những thành tựu của giáo dục đại học Trung Quốc thật ấn tượng. Chỉ riêng số lượng thí sinh thi vào đại học của Trung Quốc hàng năm cũng đã đủ làm cho mọi người “kính nể” rồi. Kỳ thi được mệnh danh lớn nhất hành tinh này trong vài năm qua đã thu hút đến gần 10 triệu thí sinh tham dự, trong đó có khoảng 2/3 sẽ có cơ hội trúng tuyển.
Cũng vậy, hàng năm số lượng sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học của Trung Quốc lên đến trên 6 triệu người, hơn cả toàn bộ dân số hiện nay của Singapore, một nguồn vốn con người khổng lồ mà các quốc gia già cỗi ở phương Tây có nằm mơ cũng không thể thấy được.
Còn về chất lượng giáo dục đại học của Trung Quốc thì sau bao năm đổi mới dưới sự chỉ đạo quyết liệt và sự hỗ trợ khổng lồ về tài chính của nhà nước vẫn chưa đạt được ước mơ đẳng cấp quốc tế. Để giải thích điều này, một trong những lý do mà một số nhà bình luận của phương Tây đã đưa ra là sự thiếu liêm chính học thuật (lack of academic integrity) của các học giả Trung Quốc. Có thể nói, đây là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của giáo dục đại học nói riêng và vị thế quốc gia của Trung Quốc nói chung, nếu các nhà lãnh đạo Trung Quốc không có biện pháp để thay đổi.
Quan điểm mà chúng tôi vừa tóm tắt ở trên thể hiện rõ trong bài viết có tựa đề “Academic Fraud in China: Replicating Success” vừa đăng ngày 22/7/2010 trên tờ The Economist. Tựa đề của bài viết này cố ý gợi lại tựa cuốn tự truyện của nhân vật nổi tiếng thành đạt của Trung Quốc là Tang Jun (ảnh), nguyên Giám đốc điều hành Microsoft tại Trung Quốc.
Mỉa mai thay, chính con người tưởng như đã đạt đến đỉnh cao danh vọng này lại vừa bị phanh phui trong một scandal cũng không kém nổi đình đám, trong đó ông đã bị cáo buộc với những chứng cớ không chối cãi được là đã dối trá về bằng cấp Tiến sĩ của mình. Nói ngắn gọn, ông đã “mua bằng” từ một “lò cấp bằng dỏm”, nhưng lại tự nhận là mình lấy bằng Tiến sĩ ở một ngôi trường rất danh giá là Caltech (California Institute of Technology).
Thật rủi ro, cuốn tự truyện về cuộc đời của mình được Tan Jun đặt tựa là “Sự thành công của tôi có thể được nhân rộng”. Nhân rộng bằng cách nào? Phải chăng ở Trung Quốc, ai cũng có thể tìm được sự thành công bằng con đường gian lận học thuật? Đó là hàm ý trong cái tựa của bài viết ngắn gọn mà sắc sảo trên tờ Economist đã nêu. Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu bài viết này đến tất cả bạn đọc.
———
Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, thường xuyên phát biểu mạnh mẽ về nhu cầu thúc đẩy quá trình đổi mới. Lập luận của ông rất thuyết phục: để giữ vững sự tăng trưởng kinh tế và sự cạnh tranh thì Trung Quốc nhất thiết phải vượt qua nền kinh tế dựa trên sản xuất bằng sức lao động để đi vào nền kinh tế dựa trên tri thức, khám phá, sáng chế và các tiến bộ khoa học khác.
Tuy nhiên, điều này không dễ, trước hết là vì nước này đã quá nổi tiếng về tình trạng phổ biến của các hành vi gian lận trong học thuật và khoa học. Các học giả, cả Trung Quốc lẫn phương Tây, đều xác nhận nạn gian lận đang hoành hành; các hành vi sai trái bao gồm giả mạo dữ liệu, dối trá về bằng cấp, gian lận trong các kết quả thử nghiệm, và đạo văn thì quá thường xuyên.
Đáng chú ý nhất gần đây là trường hợp của ông Tang Jun, một nhà điều hành nổi tiếng, một người tự lập thân và là tác giả một cuốn sách được phổ biến rộng rãi: “Thành công của tôi có thể nhân rộng ra”. Ông vừa bị cáo buộc đã khai man khi tuyên bố mình đã lấy bằng tiến sĩ từ Viện Công nghệ California (Caltech) lừng lẫy. Câu trả lời của ông cho cáo buộc này là nhà xuất bản đã nhầm lẫn, chứ thật ra bằng cấp của tôi là từ một trường khác của California, ít nổi tiếng hơn so với Caltech rất nhiều lần.
Các trường hợp học giả nổi tiếng khác của Trung Quốc bị cáo buộc đạo văn đã buộc các nhà chức trách nhắc đến việc cần điều tra về vấn đề này. Một học giả phương Tây kể lại một dự án nghiên cứu liên quan đến lãnh vực khoa học xã hội đã hỏng bét ra sao khi việc thu thập dữ liệu được hợp đồng cho một công ty Trung Quốc: các nhà nghiên cứu của công ty này không hề bỏ chút công sức nào để điều tra mà tự mình điền hết vào tất cả các phiếu!
Những ví dụ về sự thiếu trung thực như vậy không chỉ có ở Trung Quốc, nhưng cơ chế bình duyệt (peer-review) yếu kém, các động cơ sai lầm và sự thiếu kiểm tra về đạo đức học thuật tại đất nước này khiến sự gian lận ở quốc gia này trở nên phổ biến hơn. Theo Tiến sĩ Cao Công, một chuyên gia về xã hội học của Trung Quốc tại ĐH New York (SUNY), nạn gian lận ở TQ xảy ra dễ hơn nơi khác vì các học giả TQ được đánh giá chỉ dựa trên số lượng, chứ không phải là chất lượng, các công trình đã được công bố của họ. Vì vậy, sự tưởng thưởng được trao đi mà thiếu sự kiểm tra chặt chẽ về học thuật. Hơn nữa, các bậc trưởng lão trong khoa học ở TQ rất hiếm khi bị trừng phạt về sự gian lận của mình, và điều này đã tạo ra tấm gương rất rõ ràng để thế hệ trẻ noi theo.
Sự phổ biến của các hành vi gian lận trong học thuật ở TQ có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng không ngờ đến. Tiến sĩ Denis Fred Simon từ trường ĐH Pennsylvania (Penn State) cho rằng các bằng chứng về sự gian lận ngày càng tăng “đã khiến người ta mất niềm tin vào các doanh nghiệp khoa học Trung Quốc nói chung – và tiếc thay điều này tạo nên mối quan ngại về sự an toàn của các sản phẩm Trung Quốc”.
Xét trên khía cạnh thực tế, việc gian lận trong khoa học có thể khiến các nhà khoa học nước ngoài ngại ngùng không muốn đến làm việc tại Trung Quốc, vì họ lo ngại bị dính líu vào các vụ bê bối. Đầu năm nay, sau vụ phát hiện giả mạo số liệu trong 70 bài báo viết về cấu trúc tinh thể do các nhà khoa học TQ nộp cho một tạp chí quốc tế, tờ tạp chí y học Lancet đã kêu gọi chính phủ Trung Quốc “thể hiện vai trò lãnh đạo mạnh mẽ hơn trong vấn đề đạo đức khoa học”. Tờ tạp chí này cũng cho rằng các biện pháp cho đến nay chưa chạm đến gốc rễ nguyên nhân gây ra sự dối trá của một số các nhà khoa học của Trung Quốc.
Một tác hại trực tiếp khác là sinh viên Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng khi xin học đại học ở nước ngoài. Thành viên hội đồng tuyển sinh của các trường cảm thấy khó mà tin được các hồ sơ với điểm thi gần như hoàn hảo và thư giới thiệu với những lời ca ngợi ngất trời của đa số các hồ sơ gửi từ Trung Quốc. Điều đáng nói ở đây là các ứng viên thực sự đủ điều kiện lại có nguy cơ bị từ chối do mối nghi ngờ chung về sự gian lận.
Nhưng ít ra thì sự hội nhập ngày càng tăng của giới học thuật Trung Quốc với thế giới bên ngoài có thể giúp thay đổi tình thế. Khi có thêm các học giả đi học ở nước ngoài và trở về làm việc ở TQ, điều này sẽ tạo ra được các mạng lưới không chính thức có thể giúp bên ngoài kiểm tra chất lượng của các ứng viên. Sự đổi mới này nhỏ thôi, nhưng có lẽ một sự đổi mới thực sự đem lại lợi ích cho Trung Quốc.
Phương Anh dịch
Cũng vậy, hàng năm số lượng sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học của Trung Quốc lên đến trên 6 triệu người, hơn cả toàn bộ dân số hiện nay của Singapore, một nguồn vốn con người khổng lồ mà các quốc gia già cỗi ở phương Tây có nằm mơ cũng không thể thấy được.
Còn về chất lượng giáo dục đại học của Trung Quốc thì sau bao năm đổi mới dưới sự chỉ đạo quyết liệt và sự hỗ trợ khổng lồ về tài chính của nhà nước vẫn chưa đạt được ước mơ đẳng cấp quốc tế. Để giải thích điều này, một trong những lý do mà một số nhà bình luận của phương Tây đã đưa ra là sự thiếu liêm chính học thuật (lack of academic integrity) của các học giả Trung Quốc. Có thể nói, đây là rào cản lớn nhất cho sự phát triển của giáo dục đại học nói riêng và vị thế quốc gia của Trung Quốc nói chung, nếu các nhà lãnh đạo Trung Quốc không có biện pháp để thay đổi.
Quan điểm mà chúng tôi vừa tóm tắt ở trên thể hiện rõ trong bài viết có tựa đề “Academic Fraud in China: Replicating Success” vừa đăng ngày 22/7/2010 trên tờ The Economist. Tựa đề của bài viết này cố ý gợi lại tựa cuốn tự truyện của nhân vật nổi tiếng thành đạt của Trung Quốc là Tang Jun (ảnh), nguyên Giám đốc điều hành Microsoft tại Trung Quốc.
Mỉa mai thay, chính con người tưởng như đã đạt đến đỉnh cao danh vọng này lại vừa bị phanh phui trong một scandal cũng không kém nổi đình đám, trong đó ông đã bị cáo buộc với những chứng cớ không chối cãi được là đã dối trá về bằng cấp Tiến sĩ của mình. Nói ngắn gọn, ông đã “mua bằng” từ một “lò cấp bằng dỏm”, nhưng lại tự nhận là mình lấy bằng Tiến sĩ ở một ngôi trường rất danh giá là Caltech (California Institute of Technology).
Thật rủi ro, cuốn tự truyện về cuộc đời của mình được Tan Jun đặt tựa là “Sự thành công của tôi có thể được nhân rộng”. Nhân rộng bằng cách nào? Phải chăng ở Trung Quốc, ai cũng có thể tìm được sự thành công bằng con đường gian lận học thuật? Đó là hàm ý trong cái tựa của bài viết ngắn gọn mà sắc sảo trên tờ Economist đã nêu. Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu bài viết này đến tất cả bạn đọc.
———
Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, thường xuyên phát biểu mạnh mẽ về nhu cầu thúc đẩy quá trình đổi mới. Lập luận của ông rất thuyết phục: để giữ vững sự tăng trưởng kinh tế và sự cạnh tranh thì Trung Quốc nhất thiết phải vượt qua nền kinh tế dựa trên sản xuất bằng sức lao động để đi vào nền kinh tế dựa trên tri thức, khám phá, sáng chế và các tiến bộ khoa học khác.
Tuy nhiên, điều này không dễ, trước hết là vì nước này đã quá nổi tiếng về tình trạng phổ biến của các hành vi gian lận trong học thuật và khoa học. Các học giả, cả Trung Quốc lẫn phương Tây, đều xác nhận nạn gian lận đang hoành hành; các hành vi sai trái bao gồm giả mạo dữ liệu, dối trá về bằng cấp, gian lận trong các kết quả thử nghiệm, và đạo văn thì quá thường xuyên.
Đáng chú ý nhất gần đây là trường hợp của ông Tang Jun, một nhà điều hành nổi tiếng, một người tự lập thân và là tác giả một cuốn sách được phổ biến rộng rãi: “Thành công của tôi có thể nhân rộng ra”. Ông vừa bị cáo buộc đã khai man khi tuyên bố mình đã lấy bằng tiến sĩ từ Viện Công nghệ California (Caltech) lừng lẫy. Câu trả lời của ông cho cáo buộc này là nhà xuất bản đã nhầm lẫn, chứ thật ra bằng cấp của tôi là từ một trường khác của California, ít nổi tiếng hơn so với Caltech rất nhiều lần.
Các trường hợp học giả nổi tiếng khác của Trung Quốc bị cáo buộc đạo văn đã buộc các nhà chức trách nhắc đến việc cần điều tra về vấn đề này. Một học giả phương Tây kể lại một dự án nghiên cứu liên quan đến lãnh vực khoa học xã hội đã hỏng bét ra sao khi việc thu thập dữ liệu được hợp đồng cho một công ty Trung Quốc: các nhà nghiên cứu của công ty này không hề bỏ chút công sức nào để điều tra mà tự mình điền hết vào tất cả các phiếu!
Những ví dụ về sự thiếu trung thực như vậy không chỉ có ở Trung Quốc, nhưng cơ chế bình duyệt (peer-review) yếu kém, các động cơ sai lầm và sự thiếu kiểm tra về đạo đức học thuật tại đất nước này khiến sự gian lận ở quốc gia này trở nên phổ biến hơn. Theo Tiến sĩ Cao Công, một chuyên gia về xã hội học của Trung Quốc tại ĐH New York (SUNY), nạn gian lận ở TQ xảy ra dễ hơn nơi khác vì các học giả TQ được đánh giá chỉ dựa trên số lượng, chứ không phải là chất lượng, các công trình đã được công bố của họ. Vì vậy, sự tưởng thưởng được trao đi mà thiếu sự kiểm tra chặt chẽ về học thuật. Hơn nữa, các bậc trưởng lão trong khoa học ở TQ rất hiếm khi bị trừng phạt về sự gian lận của mình, và điều này đã tạo ra tấm gương rất rõ ràng để thế hệ trẻ noi theo.
Sự phổ biến của các hành vi gian lận trong học thuật ở TQ có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng không ngờ đến. Tiến sĩ Denis Fred Simon từ trường ĐH Pennsylvania (Penn State) cho rằng các bằng chứng về sự gian lận ngày càng tăng “đã khiến người ta mất niềm tin vào các doanh nghiệp khoa học Trung Quốc nói chung – và tiếc thay điều này tạo nên mối quan ngại về sự an toàn của các sản phẩm Trung Quốc”.
Xét trên khía cạnh thực tế, việc gian lận trong khoa học có thể khiến các nhà khoa học nước ngoài ngại ngùng không muốn đến làm việc tại Trung Quốc, vì họ lo ngại bị dính líu vào các vụ bê bối. Đầu năm nay, sau vụ phát hiện giả mạo số liệu trong 70 bài báo viết về cấu trúc tinh thể do các nhà khoa học TQ nộp cho một tạp chí quốc tế, tờ tạp chí y học Lancet đã kêu gọi chính phủ Trung Quốc “thể hiện vai trò lãnh đạo mạnh mẽ hơn trong vấn đề đạo đức khoa học”. Tờ tạp chí này cũng cho rằng các biện pháp cho đến nay chưa chạm đến gốc rễ nguyên nhân gây ra sự dối trá của một số các nhà khoa học của Trung Quốc.
Một tác hại trực tiếp khác là sinh viên Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng khi xin học đại học ở nước ngoài. Thành viên hội đồng tuyển sinh của các trường cảm thấy khó mà tin được các hồ sơ với điểm thi gần như hoàn hảo và thư giới thiệu với những lời ca ngợi ngất trời của đa số các hồ sơ gửi từ Trung Quốc. Điều đáng nói ở đây là các ứng viên thực sự đủ điều kiện lại có nguy cơ bị từ chối do mối nghi ngờ chung về sự gian lận.
Nhưng ít ra thì sự hội nhập ngày càng tăng của giới học thuật Trung Quốc với thế giới bên ngoài có thể giúp thay đổi tình thế. Khi có thêm các học giả đi học ở nước ngoài và trở về làm việc ở TQ, điều này sẽ tạo ra được các mạng lưới không chính thức có thể giúp bên ngoài kiểm tra chất lượng của các ứng viên. Sự đổi mới này nhỏ thôi, nhưng có lẽ một sự đổi mới thực sự đem lại lợi ích cho Trung Quốc.
Phương Anh dịch
Nguồn:
Gian lận học thuật ở Trung Quốc: Nhân rộng sự thành công? - Tạp chí Tia sáng
Entries liên quan:
TRƯƠNG NGHỆ MƯU HỌC DOÃN HOÀNG GIANG
GIẰNG XÉ GIỮA HAI TÌNH YÊU
8 comments:
Thật sự dân chủ, thật sự công khai thì khó gian lắm.
Đọc nghe quen. Ở ta cũng đã học tập được anh tàu cái vụ này rồi.
He he, lần đầu tiên về VN chơi, em được một người quen đưa cho xem một cái bằng chứng nhận anh văn loại C. Em hỏi.
-"Chắc nói giỏi lắm hả?".
Bạn ấy nói rằng.
-"Một chử bẻ đôi cũng ko biết!".
Em ngạc nhiên hỏi lại.
-"Thế cái bằng ai chứng cho khi mà ko biết tiếng anh?".
Bạn ấy cười hề hề.
-"Cho chút ít tiền thì bằng A, B, C gom một ổ luôn. Mua bằng để nộp vào hồ sơ xin việc cho đúng thủ tục".
Em thắc mắc.
-"Thế lở đi phỏng vấn boss hỏi ko biết nói thì ai nhận vào làm?".
Bạn ấy cười sặc.
-"Ông ấy cũng có biết đọc tiếng anh đâu mà hỏi?"
...Bó tay! :))))
Không phải mình học Tàu đâu, dân VN mình cũng sáng tạo trong những vấn đề tương tự như thế này lắm. Và khi có chuyện như vậy bị phanh phui, chúng ta cũng phê phán, nhưng không đủ mạnh và không có biện pháp trừng trị thích đáng, cộng với việc thiếu "văn hóa xấu hổ" nên mọi chuyện lại đâu vào đấy, có khi còn phổ biến hơn...
Đáng buồn.
Ở VN, kể cả bằng thật, sinh viên Việt nam ra trường vẫn không làm việc được thì sao? GS, TS bằng thật, nghiên cứu thật nhưng không áp dụng được vào cái gì thì sao?
Ở dất nước mà việc làm giả tràn lan và không bị đánh giá về đạo đức từ trong suy nghĩ của đại đa số người, thì chuyện giả dối trong học thuật cũng là chuyện dễ hình dung.
Mình ko muốn liên hệ với VN. Nhưng muốn nói một điều là trong các trường học ở Úc, học sinh được dạy ý thức rằng gian lận là một tội rất nặng. Bất kể bạn có chủ tâm hay không, trong bài luận chỉ cần có một đoạn viết hoặc một ý tưởng trích dẫn nhưng không ghi nguồn là lập tức sẽ bị đánh trượt.
Bọn mình được dạy thế này "bạn đừng nghĩ rằng bạn lấy ý tưởng hay trích dẫn ở một nguồn nào đó và thầy giáo không phát hiện ra - các giáo sư là người đọc rất nhiều, đọc thường xuyên các tài liệu chuyên ngành, hơn nữa, giọng viết mỗi người khác nhau, phát hiện ra một đoạn ghép hoàn toàn là không khó với các giáo sư".
Trong ngành mình học, mình cảm nhận rõ sự 'nghi ngại' của các nhà nghiên cứu (trên thế giới) đối với các bài báo của các nhà nghiên cứu Trung Quốc, nhất là nếu đăng trên tạp chí chuyên ngành tiếng Trung. Cũng giống như khi ta nhìn món đồ 'made in China' vậy.
Học bên Mỹ cũng thế đó Lana. Nhà trường cấm kị nhất là gian lận thi cử. Nếu bị bắt là gian lận thì nhà trường sẽ đánh dấu đen vào record của mình, có trường hợp ko cho học nữa, và cũng khó lòng xin học ở những trường tốt.
Những người gian lận bằng cấp hay thi cử thông thường phải tìm sang những tiểu bang vắng vẻ thì có thể xin đi học lại được.
Tụi sinh viên Mỹ bên này thi cử học hành nghiêm túc lắm. Làm bài ko xong là nó bỏ viết đi ra ngay, nó chấp nhận về học lại rồi thi lần nhì. Đối với tụi Mỹ thi lại ko có gì xấu, nhưng gian lận và điều tụi nó cho là đáng xấu hổ hơn.
Thật ra gian lận thi cử hay bằng cấp ở Mỹ...khi ra đi làm chính mình tự hại mình thôi. Xã hội phương tây trọng khả năng có thật hơn, và ko care mình con ông bà nào gởi gấm cả. VN thì đa số nhờ vào quen biết gia thế của cha mẹ.
Vừa rồi anh đọc thấy có một bác hình như là Phó Bí thư một tỉnh, có bằng tiến sĩ của một trường, thấy nói là của Hoa Kỳ cấp. Học trong 6 tháng thôi. Tỉnh hỗ trợ 74 triệu VND. Chán quá! Sau xem báo Tuổi trẻ, cái trường ấy bị Hoa Kỳ công bố là trường dỏm. Chẳng còn gì để nói nữa.
Rồi một bác Giám đốc một Sở cũng làm cái tiến sĩ tương tự như vậy.
Có lẽ Trung Quốc cũng đang bị vấn nạn như mình chăng? Và chống lại nó bằng cách nào nhỉ?
Đăng nhận xét