12/8/09

NGHỆ THUẬT LÀM BÁO - SỰ THẬT



Bài phát biểu của nhà văn Nguyễn Xuân Cang, cựu Tổng biên tập báo Lao Động, tại lễ kỷ niệm 80 năm ngày Lao Động xuất bản số báo đầu tiên (14.8.1929 - 14.8.2009).

Nhoáng một cái mà đã tám mươi năm. Trong vòng quay của vũ trụ, tám mươi năm chẳng qua như một cái nháy mắt. Nhưng trong cái nháy mắt lịch sử ấy, chúng ta đã thật sự có một hạnh phúc.

Được sống, đấu tranh và làm báo trong một thời kỳ đầy những biến đổi có tính thời đại, xứng đáng ngang tầm với những thời đại tiếng tăm nhất trong lịch sử trên dải đất hình chữ S này.

Khi tôi cầm bản thảo cuốn Lịch sử Báo Lao Động, tôi nói với bạn bè đến chơi nhà: Trong này có dấu ấn lịch sử một đất nước nổi dậy, một cộng đồng dân cư đứng dậy làm người cho xứng đáng với hai chữ Con Người, một tờ báo đi qua hai thế kỷ sống động nhất, vẻ vang nhất, thử thách nhất, từ dưới đáy lên mây xanh, đã từng chìm trong máu, trong bùn rồi lại bay lên.

Trong giờ phút này đây, tôi nhớ những ngày chúng ta bằng mọi nỗ lực đã tìm thấy hài cốt Nguyễn Đức Cảnh. Tưởng rằng hài cốt ông đã tan trong đất, nhưng nhờ có công nghệ ADN mà chúng ta được để lên bàn thờ mảnh xương thật của người tiền nhiệm.

Vậy là trong khói hương tưởng niệm ông có dấu ấn của khoa học tâm linh cổ xưa nhất và khoa học nghiên cứu về cơ thể người hiện đại nhất. Có phải dễ mà được thắp một nén hương như thế.

Tôi có vinh hạnh được cầm tay Trần Học Hải - người đã cùng Nguyễn Đức Cảnh làm những trang báo Lao Động đầu tiên.

Chúng tôi - một già một trẻ - đã im lặng đứng bên nhau hồi lâu trên bờ hồ Văn trước Văn Miếu - Quốc Tử Giám, ngắm cái hòn cù lao bên góc hồ một thời gian đã từng là nơi in báo trên đất sét, phát hành báo trong thúng của những bà đồng nát. Để đến hôm nay đứng ở nơi sang trọng này nhớ về cái thời đồng nát vinh quang đó.

Ngay từ những ngày đầu làm người liên lạc viên của Báo Lao Động trên chiến khu xanh, tôi đã được thấy tờ Lao Động đi đến với sự thật như thế nào.

Những ngày đó, chúng tôi đã cầm tờ Sự Thật của Việt Nam trong tay, học lên cách nói sự thật ở trong đó. Và nhà báo Áo Xanh - tức Đỗ Trọng Giang, là người đưa lên báo bản tin nói về tình trạng lương thực bị mất cắp như thế nào.

Trước đó, trên báo chỉ toàn thành tích là thành tích. Đưa lên cái mảnh tin về một sự thật đó, đủ làm rung động cả chiến khu. Báo bị kiểm thảo. Nhưng rồi sự thật được phơi bày và công việc tiếp tế lương thực trong cuộc kháng chiến 9 năm được củng cố. Và công việc của nhà báo Áo Xanh trở thành truyền thống trong lịch sử Báo Lao Động từ đó cho đến mãi sau này.

Dân tộc anh hùng, giai cấp tiên phong là một sự thật. Nhìn thẳng vào sự thật, nhìn đúng sự thật là cả một trường học, bạn đọc cần chúng tôi ở đó và dạy chúng tôi ở đó. Và cũng còn phải biết cách nói lên sự thật nữa. Nghệ thuật làm báo là ở chỗ này.

Chúng tôi xin được nói lên lòng biết ơn của những người làm báo Lao Động đối với bạn đọc cả nước. Chính bạn đọc dạy chúng tôi làm báo. Đọc báo hay không đọc báo, mua báo hay không mua báo là một bài học đầu tiên đối với chúng tôi. Bạn đọc là nguồn thông tin vô tận của chúng tôi.

Tôi nhớ một kỷ niệm. Trong một ngày làm báo ở số 51 Hàng Bồ, tôi đã tiếp một đoàn bạn đọc từ Tây Nguyên ra Hà Nội. Đó là những công nhân người Ba Na, người Mơ Nông. Họ kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện ở một nông trường caosu Tây Nguyên. Họ cấp cho chúng tôi bức ảnh một chiếc côngtenơ biến thành một nhà giam công nhân.

Báo Lao Động đã dám đăng bức ảnh đó, nói lên một sự thật ở Tây Nguyên trong cái thời đó. Báo Lao Động có một thời nổi tiếng về một chuyên mục đăng những bức thư của bạn đọc góp ý với Đảng. Bạn đọc chính là nguồn năng lượng trí tuệ, nguồn cảm xúc cách mạng của tờ báo.


7 comments:

Titi on lúc 09:17 13 tháng 8, 2009 nói...

Chúc mừng tờ Lờ đờ thượng thọ :D
Làm báo thời nào cũng khó khăn, nhất là thời buổi bạn đọc chỉ thích tin lá cải và chứng khoán :P

LU on lúc 10:10 13 tháng 8, 2009 nói...

con số 80 năm thật là đáng nể. Công ti em năm rồi cũng chỉ mới kĩ niệm ngày thành lập có 30 năm thôi. :D

Nặc danh nói...

Cả nhà em là fan trung thành của Báo Lao Động. Chúc tờ báo dù lên tuổi 80 vẫn luôn tươi mới và hiện đại hơn.

ANH on lúc 15:21 13 tháng 8, 2009 nói...

Chúc mừng báo Lao Động :)

vutd on lúc 23:27 13 tháng 8, 2009 nói...

Lao động là vinh quang.

Xasu on lúc 19:02 16 tháng 8, 2009 nói...

Lao động cái tờ mà mình bắt đầu chán nó thì nó được huân chương!

Trần Thu trang on lúc 14:38 17 tháng 8, 2009 nói...

Comment hơi muộn nhưng em vẫn muốn gửi một lời chúc mừng đến báo, bài phát biểu của bác Cang xúc động quá. Em vẫn còn nhớ tòa soạn báo Lao Động bé tí xíu hồi còn ở phố Hàng Bồ.

Đăng nhận xét

 

VMC Copyright © 2009 | Power by Blogger | Template redesigned by Lý Minh Triết